Bezirganbaşı Oyunu Nasıl Oynanır? Kuralları ve Şarkısı

Bezirganbaşı oyunu geleneksel çocuk oyunlarımızdan bir tanesi olup günümüzde halen oynanır. Bezirganbaşı uyunu tekerlemeli oyunlar grubunda yer alır. Oyun kız ve erkek oyuncular tarafından karışık bir şekilde oynanabilir.

Oyunun bilinen diğer isimleri:

• Hankervan,
• Çürük Elma.
• Kapan Kale. ^[1]Başlık: 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi /Müzik, oyun, eğlence – Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları Yazan: Kültür ve Turizm Bakanlığı Alındığı Tarih: 29 Mayıs 2020

Yaş

Oyununun gerektirdiği beceriler için uygun yaş aralığı 8 yaş ve üzeridir.

Oyuncu Sayısı

En az 6 oyuncu gereklidir. Oyuncu üst sayısında herhangi bir sınır bulunmaz.

Oyun Alanı

Bezirganbaşı oyunu açık alan oyunudur. Bahçe, avlu, okul bahçesi, park gibi alanlarda oynanabilir.

Bezirganbaşı Kimdir?

Bezirganbaşı oyununda Kervancılar ve Bezirganlar bulunur.

Bezirganlar terimi ebeler için kullanılır. Yani Bezirganbaşı kapı kuran ebelerdir.

Kervancılar terimi ise oyuncular için kullanılır.

Bezirganbaşı Oyunu Kuralları

Bezirganbaşı oyunu kuralları:

• Oyunda 2 ebe bulunur.
• Ebeler kura ile seçilir. seçmek için şu yöntemleri kullanabilirsin. (Sayışmaca, kura vb)
• Ebeler oyunun başında birer tane nesne ismi belirler. (Meyve, hayvan, ağaç ismi vb.)
• Nesneleri diğer oyuncuların bilmemesi gerekir.
• Ebeler “Üçte kapana kapan” kelimesini söyleyen oyuncuyu kapıya sıkıştırırlar.
• Oyunda ebelere Bezirgan denir.
• Oyundaki oyunculara Kervan denir.
• Oyuncular ve ebeler sırası gelince “Aç kapıyı bezirganbaşı” şarkısı söylerler.

Bezirganbaşı Nasıl Oynanır?

Bezirganbaşı oyununun nasıl oynandığını aşamaları ile anlatalım.

Bezirganbaşı oyunu için en az 6 oyuncu gerekir.

Bezirganbaşı oyunu için gerekli bir malzeme yoktur.

Bezirganbaşı oyunu için aşamalar:

1-Ebe Seçimi

Oyun için ilk olarak iki kişi ebe olarak seçilir. Ebeyi seçmek için ebe seçme yöntemleri makalemizi inceleyebilirsiniz. (Sayışmaca, kura vb yöntemlerle seçebilirsiniz)

2-İsim Belirlenir

Ebeler oyun sonunda kullanmak üzere birer isim belirler. Meyve, sebze, ağaç, hayvan, marka gibi isimler seçebilirler. Her ebe kendisi için bir isim seçer. Bu isimler kapıya sıkışan oyuncuya sorulacak ve gruplar oluşturulacaktır.

Oyun Varyasyonu: Bazı yörelerde ebeler isim aramazlar. Bunun yerine “Altın bilezik” ve “Altın saat” kelimelerinden birini seçerler. Diğer oyuncular hangi kelimeyi hangi ebenin seçtiğini bilmezler.

3-Kapı Kurulur

Oyuna başlamak için iki ebe karşılıklı ayakta dururlar. Daha sonra ellerini havada birleştirerek “kapı” kurarlar. Oyuncular bu kapının altından geçecektir.

4-Tekerleme Söylenir

Oyuncular Söyler: Aç kapıyı Bezirganbaşı Bezirganbaşı
Ebeler söyler: Hapı hakkı ne alırsın, ne verirsin,
Oyuncular Söyler: Arkamdaki yadigar olsun, yadigar olsun,
Ebeler söyler:“Bir sıçan” (Tekerleme okunurken hangi oyuncuya gelmişse o oyuncuya söylenir. Sıra olarak ise sondan üçüncüye söylenir.)
Ebeler söyler:“iki sıçan” (Sondan ikinci kişiye söylenir)
Ebeler söyler:“Üçte kapana kapan” (Son oyuncuya söylenir)

Bu tekerleme söylenirken oyuncular köprüden geçerler. Tekerleme hızına göre köprüden geçecek son 3 oyuncu kalınca sondan üçüncü sıradaki oyuncu “Bir sıçan” der. Daha sonra sondan ikinci oyuncu “İki sıçan” der. Son oyuncu ise “Üçte kapana kapan” der ve ebeler ellerinin indirerek bu oyuncuyu kapıya sıkıştırır.

5-Kapı Kapanır

“Üçte kapana kapan” diyen son oyuncuyu ebeler ellerini indirerek kapıya sıkıştırır.

6-Soru Sorulur

Kapıya sıkışan oyuncuya ebeler tuttukları isimlerden birini seçmeleri için sorarlar. Örnek: Elma mı, armut mu?

Oyuncu hangi ebenin tuttuğu kelimeyi seçerse o ebenin arkasına geçerek sıra olur. Yani gruplar oluşmaya başlar.

Not: Bu sırada diğer oyuncuların duymaması gerekir. Eğer duyarlar ise kendileri de sıkıştığı zaman taraflı seçim yapabilirler.

7-Son Kişi

Oyunda bütün oyuncular kapıya sıkıştırılıp bir seçim yapılması istenir. Yani boşta hiç bir oyuncunun kalmaması gerekir. Bu durumda gruplar oluşur. Her oyuncu kendi grubuna geçer ve oyunun ikinci aşaması başlar.

8-Kim Kazanacak?

Ebeler karşılıklı el ele tutuşurlar. Ortaya bir çizgi çizilir. Rakibini halat çekme yarışındaki gibi çizginin dışına çeken grup oyunu kazanacaktır. Kendi grubundaki oyuncular ise ebenin belinden tutarlar. Daha sonra diğer grubu çekerek çizgiyi geçirmeye çalışırlar.

9-Çürük Elma

Karşı grubu yenen grup oyuncular aynı anda “Çürük elma, çürük elma!” diye bağırırlar. Eğer iki grup son aşamayı ip ile yapıyorsa ve ip koparsa iki grup oyuncuları “Çürük elma, çürük elma!” diye bağırırlar.

10-Oyuna Devam

Oyun tamamlandıktan sonra tekrardan yeni 2 bezirgan yani ebe seçilerek oyuna baştan başlanır.

Bezirganbaşı Oyununun Faydaları

Bezirganbaşı oyununun kazanımları:

• İtme ve çekme becerisini geliştirir. ^[2]Bezirganbaşı oyununun sonunda birbirlerini çekerek çizgiyi geçirmeye çalışırlar.
• Liderlik becerisini geliştirir. ^[3]Bezirganbaşı oyununda 2 ebe bulunur. Bu ebeler oyunu yönetir.
• Oyuncuların iş birliği yaptığı için işbirliği yapma becerisi gelişir.
• Oyuncular kurallara uyduğu için oyuncuların kurallara uyma becerisi gelişir.
• Oyuncuların iletişim becerileri gelişir.
• Oyuncuların sosyal becerileri gelişir.

Bezirganbaşı Oyunu Tekerlemesi

Bezirganbaşı oyununda ebelere Bezirganlar; oyunculara ise Kervancılar denir.

Aç kapıyı Bezirganbaşı Tekerlemesi sözleri şu şekildedir:

Aç kapıyı Bezirganbaşı Bezirganbaşı
Hapı hakkı ne alırsın, ne verirsin,
Arkamdaki yadigar olsun, yadigar olsun,
“Bir sıçan”
“iki sıçan”
“Üçte kapana kapan”

Tekerlemenin 1.satırını Kervancılar söyler.

Tekerlemenin 2.satırını Bezirganlar söyler.

Tekerlemenin 3.satırını Kervancılar söyler.

Tekerlemenin 4.satırını Bezirganlar söyler.

Tekerlemenin 5.satırını Bezirganlar söyler.

Tekerlemenin 6.satırını Bezirganlar söyler.