Diğer Dünya milletleri ile Türk milletinin arasında ki en büyük fark Türk kültürüdür. Türk kültürünün yansımalarına ise genel olarak gelenek diyebiliriz. Gelenekler uzun süre boyuncu bir milletin geçmişinde bulunmuş, nesilden nesle aktarılmış davranışlar, alışkanlıklar, bilgilerdir. Oyunlar, Türk kültürünün vazgeçilmez bir parçasıdır.
Günümüzde gelişen teknoloji ile beraber çocukların oyun kültürünün değişeme uğradığı bir gerçektir. 1990’lı yıllarda sokaklarda her gün gördüğümüz Çelik-Çomak oynayan çocukları maalesef günümüzde görmek mümkün değildir. Sadece çocuklara değil günümüzde ailecek oynanan oyunlara baktığımızda bir değişimin olduğunu görmek mümkündür.
Türk milletinin kültür yapısına uygun oyunlar uzun yıllar boyunca oynanmıştır. Bazı geleneksel oyunlarımızın isimleri şimdi unutulmuş olsa da birçok geleneksel oyunlarımız günümüzde hala yaşamaya devam etmektedir. İşte Türk kültürüne uygun ve Türk kültürünü yansıtan geleneksel sokak oyunlarımız.
Geleneksel Oyunların İsimleri
Türk kültüründe uzun yıllar yer alan geleneksel oyunlarımızın listesi:
- Arapsaçı,
- Cirit,
- Ayakkabı Saklamaca Oyunu,
- Aşık Oyunları,
- Bezirganbaşı,
- Beş taş,
- Bilek güreşi,
- Birdir bir,
- Bom Oyunu,
- Bülbül kafeste,
- Çelik-çomak,
- Çatlak patlak,
- Dokuz taş (Dokuz kiremit-Yedi kiremit)
- El Üstünde Kimin Eli,
- Elim Elim Epenek Oyunu,
- Gömme çelik,
- Güreş,
- Hımbıl,
- İp atlama,
- İsim Şehir Bitki,
- İstop,
- Kazık,
- Kukalı saklambaç,
- Kurt Baba,
- Kutu kutu pense,
- Kovalamaca Oyunu,
- Körebe,
- Köşe Kapmaca,
- Mangala,
- Mendil kapmaca,
- Menekşe Oyunu,
- Misket,
- Saklambaç,
- Sek sek,
- Topaç,
- Uzun eşek,
- Yakan top,
- Yağ Satarım Bal Satarım Oyunu,
- Yerden yüksek,
- Yüzük kimde,
Bu geleneksel oyunları kuralları ve nasıl oynandığını açıklayalım.
Arapsaçı
Arapsaçı oyunu kısaca bir düğüm çözme temalı geleneksel bir çocuk oyunudur. Arapsaçı oyunu oynamak için tüm oyuncular çember şeklinde dizilirler. Oyunculardan kendi arasında bir ebe seçilerek oyuna başlanır. Oyuna başlamak için bir yumak ip hazırlanır. Ebe ipi kendine bağladıktan sonra bir arkadaşına ipi atar. Bu arkadaşı ipi eliyle tuttuktan sonra yumağı başka bir arkadaşına atar. Bu şekilde her yumağı tutan kişi elinde ipi tuttuktan sonra atar. Yumakta ki ip bitene kadar oyuncular yumağı birbirine atar.
Yumakta ip bittikten sonra oyunun en heyecanlı yeri başlar. Bu seferde ipin bitiş noktasından başlayarak yeniden yumak yapmaya çalışılır. Eğlenceli anlar yaşatan bu bölümde yapılan küçük bir hata yumağın kördüğüm olmasına sebep olabilir.
Ayakkabı Saklamaca Oyunu
Ayakkabı saklama oyunu için en az 5 oyuncu gerekir.
- Oyuncular arasından bir ebe seçilir. Ebe seçmek için sayışmaca, tekerleme, kura gibi yöntemleri kullanabilirsiniz.
- Ebe seçtikten sonra her oyuncu bir ayakkabısını tahtadan yapılmış oyuncak eve bırakır.
- Ebe bu ayakkabıların hepsini alarak belirlenen oyun alanına saklar.
- Ebe ayakkabıları saklarken diğer oyuncuların ebeyi göremeyecekleri bir yerde olması gerekir.
- Daha sonra tüm oyuncular ayakkabılarını aramaya başlarlar.
- Başka bir kişinin ayakkabısını bulan oyuncu ses çıkarmadan kendi ayakkabısını aramaya devam eder.
- Ayakkabısını bulup oyuncak eve getiren ilk oyuncu oyunu kazanmış sayılır ve yeni ebe olur.
- Oyun bu şekilde devam eder.
Aşık Oyunları
Aşık oyunlarının geçmişinin Hititlere kadar dayandığı tahmin ediliyor. Aşık oyunu keçi ve koyunların ayak eklemlerinde bulunan aşık kemiği ile oynanır.
Aşık oyunlarının birçok türü bulunmaktadır. Aşık oyunları bu oyunlara verilen genel isimdir. Aşık oyununu genellikle çocuklar ve gençler oynamaktadır.
- Genel olarak aşık oyunları en az 2 kişi ile oynanır.
- Öncelikle oyun için bir çember çizilir.
- Bu çemberin için eşit sayıda aşıklar yerleştirilir.
- Her oyuncu belli bir mesafeden ellerinde ki aşıkları atarak çemberde bulunan aşıkları çemberin dışına çıkarmaya çalışırlar.
- Eğer oyuncu bir aşığı çemberin dışına çıkarırsa, çıkan aşığın sahibi olur.
- Aşığı dışarı çıkarak oyuncu bir daha oynama hakkı kazanır. Atış hakkı kazanan oyuncu aşığının kaldığı yerden atış yapma hakkına sahiptir. Genellikle aşığı çembere yakın bir yerde olduğundan avantajlı konuma geçer.
- Atıcı herhangi bir aşığı çember dışına çıkaramaz ise sıra diğer oyuncuya geçer.
- Oyun bu şekilde devam eder ve aşıkların tamamı çemberden çıkınca biter.
Bezirganbaşı
Bezirganbaşı oyunu günümüzde popülerliğini koruyan geleneksel çocuk oyunlarımızdan bir tanesidir.
- Bezirganbaşı oyunu için 2 ebe gerekir. Ebe tekerleme sayma, kura gibi yöntemlerle belirlenebilir.
- Ebeler kendilerine bir isim belirler. (Bir havyan, bitki, meyve ismi olabilir)
- Ebe karşılıklı şekilde el ele tutuşup ellerini havaya kaldırır. Ebelerin oluşturduğu şekle oyunda “kapı” denir.
- Diğer oyuncular tren şeklinde sıra olur ve iki ebenin arasından geçmeye başlarlar. Kapıdan geçerken oyuncular şu tekerlemeyi söyler:
Aç kapıyı Bezirganbaşı Bezirganbaşı
Hapı hakkı ne alırsın, ne verirsin
Arkamdaki yadigar olsun, yadigar olsun.
- Son üç oyuncu geçerken sırayla “Bir sıçan”, “İki sıçan”, “Üçte kapana kapan” derler.
- Üçüncü oyuncu geçerken ebeler ellerini indirerek oyuncuyu ellerinin arasında sıkıştırırlar.
- Diğer oyuncular duymayacak şekilde bu iki isimden birini seçmesini isterler.
- Hangi oyuncunun seçtiği ismi söylerse o oyuncunun arkasında sıra olur.
- Bu şekilde tüm oyunlar seçildikten sonra oluşan 2 grup arasında bir yarışma yapılır.
- İki ebe karşılıklı şekilde dururlar. Diğer oyuncular ise ebelerin belinde tutarak karşı grubu kendi alanlarına çekmeye çalışırlar.
- Karşı grubu kendi alanlarına çeken grup oyunu kazanır.
Beş taş
Beştaş oyununu oynamak için beş adet taşa ihtiyacınız vardır. Taşlar ortalama olarak misket boyutunda olmalıdır. Oyun ev gibi kapalı mekanlarda oynanabilen geleneksel bir oyundur.
- Oyun için 5 adet taş ayarlanır. (Misket boyutlarında)
- Oyuna başlayacak oyuncu kura ile seçilir.
- İlk oyuncu taşları yere atar. Taşlardan bir tanesini seçer ve eline alır. Eline aldığı taşı havaya atarak yerden eline bir taş alıp havadaki taşı da geri yakalaması gerekir. Bu şekilde bütün taşları bitirir. Bu “birler”dir.
- Daha sonra taşları ikişer, üçer ve dörder yerden alması gerekir. Bunların hepsini başarılı bir şekilde yapan oyuncu köprü aşamasına geçer.
- Bu aşamada oyuncu taşları yere atar. Bir taşı seçer ve eline alır. Diğer elinin baş parmak ve işaret parmağı ile bir köprü oluşturur.
- Köprüyü oluşturduktan sonra yerine değiştiremez. Elindeki taşı havaya atarak yerdeki bir taşı iterek köprüden geçirmeye çalışır. Havaya attığı taşı da hamlesinden sonra yere düşmeden yakalamalıdır.
- Son aşamada oyuncu tüm taşları havaya atar ve elinin tersiyle hepsini yakalamaya çalışır.
- Bu aşamaları ilk yapan oyuncu oyunu kazanır.
- Aşamalar esnasında bir oyuncu yanarsa sıra diğer oyuncuya geçer. Sırası gelen oyuncu hangi aşamada kaldıysa o aşamadan devam edebilir.
Birdir bir
Birdir bir oyunu sıçrama ve atlama gerektiren geleneksel bir oyundur. Oyuncular arasından bir ebe seçilir. Ebe ellerini dizlerine koyarak eğilir. Diğer oyuncular “birdirbir tekerlemesini” söyleyerek sırayla ebe üzerinden atlarlar. Ebenin üzerinden atlayan oyuncu ebe gibi eğilerek beklerler. Bu şekilde tüm oyuncular sırasıyla atlamış olur.
Bom Oyunu
Bu geleneksel oyun çarpım tablosunu çocuklara sevdirmek için oynatılabilir. Ayrıca çarpım tablosunu ve ritmik saymaları eğlenceli bir şekilde pekiştirmek için de kullanılabilir.
Bom oyununda oyuncular çember şeklinde otururlar. Bir oyuncu birden başlayarak sayıları saymaya başlar. Sırası gelen her öğrenci saymaya devam eder. Oyundaki tek kural 5 ve 5’in katları kime gelirse o oyuncu sayıyı söylemek yerine “Bom” der.
“Bom” demeyi unutan ya da şaşıran oyuncu oyundan elenir. Son oyuncu kalana kadar oynanır.
Bülbül kafeste
Bülbül kafeste oyunu yer değiştirme hareketi gerektiren geleneksel bir oyundur.
Bülbül kafeste oyunu için öğrenciler çember şeklinde dizilirler. Oyunculardan en az 2’si ebe yani bülbül olarak görevlendirilir. Bülbülleri seçmek için sayışmaca, kura yöntemlerini kullanabilirsiniz.
Bülbüller çember şeklinde dizilmiş oyuncuların ortasına bırakılır.
Diğer oyuncular ilk etapta el ele tutuşurlar. Oyuncular, oyun başlayınca ellerini bırakıp bülbül gibi çırpınmaya başlar ve “Bülbül kafeste” sözünü tekrarlar.
Bülbüller dışarı çıkmak için çemberde açık bir noktaya doğru koşarlar. Bu sırada çemberdeki kişiler ellerini tutarak ya da birbirine yaklaşarak bülbülü kafeste tutmaya çalışır.
Kafesten yani çemberden kaçan oyuncu oyunu kazanır.
Çelik-çomak (Met-Çelik)
Çelik çomak oyunu iki grup arasında oynanır. Oyuna başlayacak grup kura ile belirlenebilir.
İlk oyuna başlayarak grup çeliği bir çukurun üzerine yerleştirir ve çomak ile uzağa fırlatır. Rakip oyuncular ise çeliği havada yakalamaya ya da ellerindeki çomak ile vurmaya çalışırlar. Eğer vururlarsa 1 puan kazanırlar. Vuramazlar ise 3 hakta çelikle atışı yapan oyuncunun çomağını vurmaya çalışırlar.
Çatlak patlak
Çatlak patlak oyununda oyuncular çember şeklinde dizilir ve ellerini birbirinin elinin altına yerleştirir. Aşağıdaki tekerleme söylenir. Tekerleme hece hece söylenir ve her oyuncu bir heceyi söylerken yanındaki arkadaşının eline vurur.
Çatlak patlak
Yusyuvarlak
Kremalı börek
Sütlü çörek
Çek yavrum çek
Arabanı yoldan çek
Çek çek amca
Burnu kanca
Al sana bir tabanca
Tabancada kaç kurşun var?
Cirit
Cirit hem İslamiyetten önce hem İslamiyetten sonra oynanmış geleneksel Türk oyunlarımızdan bir tanesidir. Bilinen diğer ismi “Çevgan”dır. Türkler tarihi boyunca birçok savaşın içinde bulunduğu için at kullanımı Türklerde çok yaygındır. Cirit oyunu da at ile oynanarak Türkleri savaşa hazırlamaktaydı.
- Cirit oyunu 2 takım arasında oynanır.
- Takımlar 6’şar, 8’er ya da 12’şerli olabilir.
- Cirit oyununda ilk olarak takımlar arasında kura çekilir. İlk oyuna başlayacak takım ayarlandıktan sonra takımlar alay duraklarına (kendileri için ayrılan bekleme alanı) giderler.
- Oyuncular oyun sahasında karşılıklı alay durakların dizildikten sonra ilk oyuncu karşı takım alanına doğru giderek bir oyuncunun ismini söyler ve ciritini fırlatır.
- İsmini söylediği oyuncu rakibi atıyla kovalamaya başlar. Eğer rakibe ciriti ile vurursa puan kazanır. Rakibi alay durağına gidene kadar istediği kadar cirit fırlatabilir.
- Bu şekilde rakibi cirit ile vurarak takıma puan kazandırılmaya çalışılır.
Dokuz Taş (Dokuz kiremit)
Dokuz taş oyunu 6 kişi ile oynanan geleneksel çocuk oyunlarımızdan bir tanesidir.
- Oyuncular iki gruba ayrılır. İki gruptan ilk oyuna başlayacak grup yaş-kuru yöntemi ile belirlenebilir.
- 9 adet düz kiremit taşı üst üste dizilir ve rakip oyuncular belirlenen mesafeye giderler.
- Rakip oyunculardan bir kişi 3 atış hakkında top ile kiremit kulesini yıkmaya çalışır.
- Üç hakkında kuleyi yıkamazsa gruplar yer değiştirir.
- Rakipten biri kuleyi yıkarsa ebe oyuncular rakibi kovalayıp top ile rakip rakip oyuncuları vurmaya çalışır.
- Kaçan oyuncular bu sırada dokuz kiremit taşını tekrardan dizmeye çalışırlar.
- Vurulmadan kuleyi dizen grup oyunu kazanır.
- Eğer tüm oyuncular top ile vurulursa sıra rakibe geçer.
El Üstünde Kimin Eli Var?
“El üstünde kimin eli var” oyunu en az 3 kişiyle oynana ortalama 7-8 kişiyle daha zevkli hale gelen bir oyundur.
Oyunda ilk olarak bir ebe seçilir. Daha sonra ebe dizlerinin üzerine çökerek yere yatar. Diğer oyuncular ellerini yumruk yaparak ebenin sırtına üst üste dizerler. Ebeye “El üstünde kimin eli var?” diye sorulur. Ebe oyuncular arasından bir isim söyler. Eğer doğru isim söylerse yeni ebe o kişi olur.
Yanlış isim söylerse ebe cezalandırılır. Ebeye “İğne mi, iplik mi, davul mu, zurna mı?” diye sorulur. Ebe bu cezalardan birini seçer. Seçtiği cezaya göre ebenin sırtına ceza tüm oyuncular tarafından uygulanır. Örnek: İğne cezası ebenin sırtına baş parmakla iğne vurmuş gibi yapmaktır. Davul cezası ebenin sırtına yumrukla hafif hafif vurma cezasıdır.
Gömme Çelik
Gömme çelik oyunu için her oyuncu aralarında yaklaşık 4 metre mesafe olacak şekilde dizilirler. Oyuncular oyun için çember şeklinde dizilirler. Her oyuncu bulunduğu yere yaklaşık 20 cm derinliğinde bir kuyu açar. Oyuncuların ellerinde bir adet çelik (deynek) bulunur. Oyunda bir ebe seçilir.
Ebe oyunu saat yönünde başlatır. Saat yönünde ilk oyuncuya çeliğini fırlatır. Fırlattığı oyuncu çeliğe vuramaz ya da çelik bu oyuncunun kuyusuna düşerse bu oyuncu yeni ebe olur. Eğer çeliğe vurursa ebe koşarak çeliği alıp kuyusuna geri dönmeye çalışır. Diğer oyuncular ise bu sırada çelikleri ile ebenin kuyusunu kazmaya başlarlar. Her oyuncunun bir turda çeliği bir kere kuyuya sokma hakkı vardır. Yani bir oyuncu her turda bir hamle kazabilir.
Eğer ebe çeliği alıp bir oyuncunun kuyusuna atarsa bu kişi yeni ebe olur. Bu yüzden hızlı bir şekilde oyuncuların kuyusuna kendi çeliğini bırakması gerekir.
Oyun sonunda kuyusu en derin olan oyuncu oyunu kaybeder.
Güreş
Güreş Türk toplumu için bir spor ya da oyundan ziyade artık bir kültür sembolü haline gelmiştir. Yağlı güreş, şalvar güreşi, aba güreşi gibi türleri bulunur.
Güreşte iki oyuncu birbirini belli kurallar çerçevesinde yıkmaya çalışır.
Hımbıl
Hımbıl oyununda her oyuncu küçük kağıtlara birer nesne ya da bir isim yazar. Her kağıttan oyuncu sayısı kadar olmak zorundadır. Daha sonra bu kağıtlar katlanıp karıştırılır. Daha sonra bu kağıtlar yere atılır ve her oyuncu belli bir adette alır. Kaç oyuncu varsa kağıtlar ona göre hazırlanır. Bu yüzden herkes oyuncu sayısı kadar kağıt alır.
Oyuncuların amacı elindeki 4 kağıdı da aynı isim de yapabilmektir. Her oyuncu sırası ile birbirine birer kağıt vererek oyun ilerler. Oyuncular işine yaramayan ya da farklı olan kağıtları vererek elinde eksik olan kağıdı beklemeye başlar.
4 kağıdı da aynı olan oyuncu “Hımbıl!” diyerek elini oyun alanının ortasına koyar. En çok puanı bu oyuncu alır. Diğer oyuncular ise hızlı bir şekilde bu oyuncunun elinin üstüne hımbıl yapmaya çalışır. İlk hımbıl yapan oyuncudan son hımbıl yapan oyuncuya doğru kademeli bir şekilde puan sistemi vardır.
Oyun sonunda puanlar hesaplanır. En çok puanı olan oyuncu oyunu kazanır.
İp atlama
İp atlama oyunu uzun yıllar ülkemizde oynanmış ve hala oynanan bir sokak oyunudur. İp atlama oyunu için en az 3 kişi gerekir. İki kişi ipi uçlarından tutarak sallar. Diğer oyuncu ise ortada bekler ve ip ayaklarına geldiği zaman zıplar. Bu şekilde oyuncuların kaç kere başarılı atlayış yaptığı sayılır. İpe temas eden oyuncu sırasını diğer oyuncuya verir. En çok ip atlayan oyuncu oyunu kazanır.
İsim Şehir Bitki
İsim-şehir-bitki oyunu geleneksel hale gelmiş bir kağıt kalem oyunudur. Her oyuncu için bir kağıt ve kalem gerekir. Oyuncular kağıda isim, şehir, bitki, hayvan, eşya başlıklarını yazarak bir tablo oluşturur. Daha sonra oyunda bir harf belirlenir. Bu harfe göre her oyuncu tabloda bulunan boşlukları doldurur. Daha sonra yazılan isimlere göre puanlama yapılır. Detaylı isim şehir bitki oyunu cevapları için bu makaleye bakabilirsiniz.
İstop
İstop oyunun bir oyuncu topu havaya atar ve bir oyuncunun ismini söyler. İsmi söylenen oyuncu topu yakalamaya çalışır. Diğer oyuncularda uzaklaşmaya başlar. Oyuncu topu havada yakalayamazsa “İstop” der. Diğer oyuncular sabit bir şekilde yerinde bekler. Duran oyunculardan birini topla vurmaya çalışır. Eğer oyuncu topu havada yakalarsa başka bir isim söyleyerek topu havaya atar.
Kazık
Kazık oyunu için her oyuncu yaklaşık 1 metre boyunda uzun değnekler hazırlar. Değneklerin ucu sivrileştirilerek mızrak görünümü verilir.
Kazdık oyunu için çamurlu yani mızrakların batabileceği bir alan seçilir. Oyuncular belli bir mesafeye geçerler ve kazıkları çamura sırasıyla fırlatırlar. İlk fırlatan oyuncudan sonra diğer oyuncular bu oyuncunun mızrağını yıkmaya çalışırlar. Aynı anda kendi kazığını da derine saplamaya çalışırlar.
Kazığını en derine saplayan ve en çok rakibin kazığını yıkan oyuncu oyunu kazanır.
Kovalamaca (Kovalamaç)
Oyun iki grup arasında ya da bir ebeye karşı diğer oyuncular arasında oynanır. Ebe sırayla tüm oyuncuları yakalayarak belirlenen alana getirir. Tüm oyuncular yakalandıktan sonra yeni bir ebe seçilir.
Körebe
Körebe oyun alanı güvenli olduğu sürece evde ya da bahçede oynanabilir. Körebe oyununda bir ebe belirlenir. Ebenin gözleri göz bağı ile kapatıldıktan sonra ebe diğer oyuncuları yakalamaya çalışır. Bu sırada diğer oyuncular ebeyi kendine doğru çekmek için çeşitli sesler çıkarır.
Köşe Kapmaca
Köşe kapmaca oyunu için dört köşesi olan bir oyun alanı gerekir. Oyun 5 kişi ile oynanır.
Oyunculardan birisi ebe olur. Diğer oyuncular ise köşelere geçerler. Oyuncular kendi arasında köşelerde yer değiştirirken ebe de bu köşelerden birini kapmaya çalışır. Yerini kaptıran kişi oyunda ebe olur.
Kukalı Saklambaç
Kukalı saklambaç oyunu normal saklambaç oyununa benzemektedir. Bu oyunda kuka adı bir nesne kullanılır. (Teneke ya da top olabilir)
Oyunda ilk olarak ebe seçilir. Ebe için ortada bir bekleme alanı çizilir. Bu alana kuka yerleştirilir. Oyunculardan birisi kukaya sert bir şekilde vurur. Ebe kukayı alıp yerine getirmeye gidince tüm oyuncular saklanır. Ebe kukayı yerine koyduktan sonra oyuncular aramaya başlar. Ebe bir oyuncuyu bulursa “Kukaladım” diyerek kukaya dokunur. Diğer oyuncular oyun esnasına tekrar kukayı uzağa fırlatabilir. Oyun bu şekilde oynanır.
Kurt Baba
Kurt baba oyununda bir anne ve bir baba oyuncu seçilir. Diğer oyuncular annenin çocukları olur. Anne her çocuğuna bir renk ismi takar. Daha sonra kurt baba gelir ve bir renk söyler. Eğer bu renk oyuncular arasında varsa oyuncu kaçmaya başlar. Kurt babaya yakalanmadan geri annesinin yanına dönerse kurt baba başka renk söyler. Eğer yakalanırsa yeni baba bu oyuncu olur.
Kutu kutu pense
Kutu kutu pense oyununda oyuncular çember şeklinde el ele tutuşarak dizilirler. Oyuncular dönerek şu tekerlemeyi söyler:
Kutu kutu pense
Elmamı yerse
Arkadaşım … (Oyunculardan bir isim söylenir)
Arkasına dönse.
İsmi söylenen oyuncu arkasını döner ve bu şekilde el ele tutuşarak dönmeye devam ederler. Tüm oyuncular arkasını dönene kadar bu şekilde tekerleme söylenerek oynanır.
Mangala
Mangala taşlar ve oyun tahtası ile oynanan bir geleneksel akıl oyunudur. Mangala oyununda oyun tahtası iki oyuncu arasına yerleştirilir. Oyuncular taşları mangala tahtasına yerleştirdikten sonra oyuncular taşları hareket ettirerek hazinesine toplamaya çalışır. Belli kurallar çerçevesinde oyunun sonunda hazinesinde en çok taş bulunan oyuncu oyunu kazanır. Detaylı bilgi için Mangala nasıl oynanır? makalesine bakabilirsiniz.
Mendil kapmaca
Mendil kapmaca oyunu iki grup arasında oynanan geleneksel oyunlarımızdan bir tanesidir. İki grubun ortasında bir ebe mendili tutar. İki gruptan birer kişi mendile doğru koşar ve mendili alıp grubuna getirmeye çalışır. Mendili grubuna getiren oyuncu grubuna 1 puan kazandırır. Mendili gruba götüren oyuncuyu diğer rakibi kovalayıp yakarlarsa 1 puanı bu grup kazanır.
Oyunun sonunda en çok puan toplayan grup oyunu kazanır.
Menekşe Oyunu
Menekşe oyunu iki grup arasında oynanır. Menekşe oyunu oynamak için iki grup karşılıklı şekilde el ele tutuşurlar. Gruplar arasında yaklaşık 3-4 metre bulunur. Grubun biri “Menekşe mendilin düşe, bizden size kim düşe.” der. Grup oyuncular aralarında bir isim belirleyerek diğer gruba bu simi söyler. İsmi söylenen oyuncuyu grup arkadaşları iki kolundan tutarak diğer gruba fırlatır. Eğer ele ele tutuşan oyuncuların ellerini bu hızla çözebilirse rakipten bir oyuncuyu kendi grubuna alır. Açamaz ise kendisi bu gruba katılır. Oyun bu şekilde bir oyuncu kalıncaya kadar devam eder.
Misket (Fiske)
Misket oyunu hem geleneksel bir oyun hem de unutulmaz bir mahalle oyunudur. Cam ve demirden yapılmış bilyelerle oynanır.
Misket oyununun ülkemizde oynanan birçok türü vardır.
En çok oynanan misket oyunlarından bir tanesi tüm oyuncuların eşit sayıda misketi kuyuya koyması ile başlar. Oyuncular sırasıyla misketleri kendi misketleri ile vurarak kuyudan çıkarmaya çalışır. Kuyudan misketi çıkaran oyuncu o misketin sahibi olur.
Saklambaç
Saklambaç oyununda bir oyuncu ebe olur. Diğer oyuncular ebe sayana kadar saklanır. Daha sonra ebe bu kişileri bulup sobelemeye çalışır. Oyuncularda ebe uzaklaşınca sobeleyebilir. Sobelenenler arasından yeni ebe kura ile belirlenir.
Sek sek
Sek sek oyunu için bulunan alana tebeşir ya da bir kalem yardımıyla seksek oyun alanı çizilir. Oyuncular sırayla taşı ayaklarıyla ilerleterek oyunu bitirmeye çalışırlar. Bir oyuncunun ayağı çizgiye basarsa ya da taşı çizginin üzerinde kalırsa sıra diğer oyuncuya geçer.,
Topaç
Topaç oyunu için ağaçtan yapılmış topaçlar kullanılır. Topaçların yere değen kısmına demir yerleştirilir. Topaçlar ipe sarılır ve ip çekilerek topaçlar çevrilir.
Uzun Eşek
Uzun eşek oyunu iki grup arasında oynanır. Bir kişi sırtını duvara ya da bir ağaca yaslayarak bekler. Diğer oyuncular ise kafasını önündeki oyuncuların bacaklarına sıkıştırarak sıra şeklinde dizilirler. Diğer grup ise bu oyuncular üzerine atlar.
Eğer atlayan gruptan bir kişi düşerse gruplar yer değiştirir. Aynı şekilde yatan oyuncu yıkılırsa diğer grup tekrardan atlama hakkına sahip olur. Herkes atladıktan sonra yerde yatan gruba “Tek mi, çift mi?” diye sorulur. Bu sırada üstteki oyunculardan birisi ebeye eliyle tek ya da çift sayıyı gösterir. Alttaki oyuncular bilirse atlama sırası onlara geçer; bilemezlerse tekrardan yatarlar. Oyun bu şekilde devam eder.
Yakan top
Yakan top oyununun ülkemizde oynanan birçok türü vardır. En çok oynanan yakan top oyunu:
Oyuncular iki gruba bölünürler. Bir grup atıcı olur; diğer grup ise ortada bekler. Atıcı grup oyuncuları ikiye bölünerek belirli bir mesafede beklerler. Diğer oyuncular ise bu grubun arasında pozisyon alır. Atıcı grup ortadaki bekleyen oyuncuları top ile vurmaya çalışır. Vurulan oyuncu oyundan çıkar. Eğer atıcının attığı top havada yakalanırsa bir “can” kazanılır.
Yağ Satarım Bal Satarım Oyunu
Bu oyun için oyuncular çember şeklinde dizilerek içe dönük şekilde otururlar. Oyunculardan bir tanesi ebe olur ve elinde bir mendille çemberin etrafında koşmaya başlar. Koşarken şu tekerlemeyi söyler:
Yağ satarım, bal satarım,
Ustam ölmüş, ben satarım.
Ustamın kürkü sarıdır,
Satsam on beş liradır.
Zam-bak Zum-bak
Dön arkana iyi bak.
Bu sırada oyuncuların birinin arkasına mendili bırakır. Mendili fark eden oyuncu ebeyi kovalar. Ebe yakalanmadan bu kişinin yerine oturursa ebelikten kurtulur. Oyun bu şekilde devam eder.
Yerden yüksek
Yerden yüksek oyunu için oyuncular arasından bir ebe seçilir. Genellikle oyunlar yüksek bir yere koşar yükseğe çıkamayan oyuncu ebe olur. Ebe yere inen oyuncuları yakalamaya çalışır. Yakaladığı oyuncu ebe olur. Oyuncular yüksekte güvende olurlar yani ebe tarafından yüksekte olan oyuncular yakalanamaz. Sürekli yüksek bir alanda beklemekte kural gereği yasaktır.
Yüzük kimde
Yüzük kimde oyunu için oyuncular çember şeklinde dizilir. Oyunculardan birisi ebe olarak seçilir. Diğer oyuncular ellerini arkaya uzatır. Ebe oyuncuların ellerine yüzüğü bırakıyor gibi yapar ama sadece bir kişiye yüzüğü bırakır. Daha sonra bir kişinin eline hafif bir şekilde mendille vurarak “Yüzük kimde?” diye sorar. Eğer bilemezse ebe olur. Oyuncu yüzüğün kimde olduğu bilirse yüzüğün olduğu oyuncu ebe olur.
